Het ontwerpen van je eigen fonts lijkt niet voor iedereen weggelegd. Er komt aardig wat kennis bij kijken als je helemaal zelf een karakterset wilt maken. Industriële vormgevers zijn er soms jaren mee bezig. De Amsterdamse Multi Disciplinaire kunstenaar Marc Marc vond dat dit anders moest kunnen en ontwikkelde zelf de font-editor M2 Font. Hierin word op een geheel andere, minder technische manier naar fonts gekeken. Het is de bedoeling dat ook de geïnteresseerde Atari-beginner snel met het pakket aan de slag kan. Atari St Nieuws kijkt of M2 Font aan die opzet voldoet.

Een van de zaken die deze editor uniek maken, is het feit dat het GEM van de Atari computer grotendeels buiten spel word gezet. De auteur is het duidelijk niet eens met een aantal keuzes die de programurs van het GEM hebben gemaakt. GEM is daarom in M2 Font grotendeels vervangen door eigen routines. Hierdoor krijgt het programma een wat ander uiterlijk dan je van Atari-programma's gewend bent. Als je bijvoorbeeld de Brainmachine- programma's van Marc Marc kent, zal je dit bekend voorkomen.
Op het eerste gezicht lijkt het scherm vol informatie wat onoverzichtelijk, maar daar wen je snel aan. En dan is het handig om alle informatie bij de hand te hebben. Het geheel is vooral gemaakt op snelheid. Je hoeft niet te wachten tijdens allerlei reken-operaties en onlogische stappen zijn zoveel mogelijk uit het programma gelaten. Er is een hele stapel handigheidjes beschikbaar om het editen zo snel en gemakkelijk te laten verlopen als maar kan.
M2 font draait op elke Atari-computer met ten minste 1 megabyte RAM-geheugen, maar 2 Mb geheugen word aanbevolen. Het programma gebruikt de bekende hoge resolutie en is geschreven in GFA basic. Met M2 Font kun je twee fonts simultaan en onafhankelijk van elkaar editen. Elk font kan maximaal 400 bij 400 pixels groot zijn.
Het programma kan in principe alleen met GEM-fonts (extensie .FNT) overweg. Dat is op zich niet zo'n probleem, want die fonts worden door de meeste pakketten wel herkend. En anders kun je met behulp van een conversieprogramma altijd nog van en naar andere formaten converteren.
Als je een bestaand font inlaad, zie je alle karakters van dit lettertype in een van de twee viewboxen. Daarnaast staat een info-box over het font, waarin een groot aantal zaken staat vermeld. Zo vind je hier naam en ID-nummer van het font, maar ook de grootte, het aantal ASCII-karakters, hoe het een en ander is uitgelijnd, enzovoort. Als je nooit meer dan een font tegelijk aan het bewerken bent, kun je alle boxen voor font 2 beter uitzetten. Dat geeft wat meer rust op je desktop. Wanneer je een letter wilt gaan bewerken, klik je dubbel op die letter in het view-window. De letter verschijnt dan in het raster-window, waar je duidelijk kunt zien hoe hij is opgebouwd. De grootte van het raster is instelbaar.

Nu kun je de boel gaan bewerken. Je kunt natuurlijk met de muis zwarte pixels zetten in het raster of ze juist weghalen. Maar met de Zedit-balk in het midden van het scherm kun je een aantal handige edit-operaties uitvoeren.
Invert zorgt ervoor dat zwart en wit worden omgedraaid. Met Hmirror word de letter op zijn horizontale as gespiegeld, met Vmirror op de verticale as. Heel handig want zo kun je bijvoorbeeld van een W snel een M maken. De outline functie werkt niet altijd even goed want soms word het resultaat wat rommelig. Bold, Light en Cursive doen het wel prima, en zijn perfect om snel een aantal varianten te maken. Het raster kan worden aan- en uitgezet, of van effecten als Tegel of Xor worden voorzien. Wat deze effecten doen , kun je het beste zelf uitproberen.
Natuurlijk kun je behalve een enkele letter ook meerdere tekens tegelijk bewerken, of zelfs alle karakters. Zo kun je bijvoorbeeld snel van een schreefloos font een schreef-font maken.
Je hoeft dan alleen maar aan te geven bij welk ASCII-karakter de serie begint en waar 'ie eindigt. Door te spelen met de grafische mode van het programma kun je tot zeer interessante resultaten komen. Zo is het hier mogelijk om een letter niet zwart te laten, maar met een patroon te vullen.
Met de round-optie kun je cirkels en ellipsen tekenen, die dan worden overgeheveld naar de zoom-box waarin de letter staat. De Line-optie werkt ook op die manier, maar dan met lijnen. Zo kun je snel bijvoorbeeld een dubbele lijn in een lettertype aanbrengen, wat extra sierlijk staat. Ook kun je letters tussen de verschillende fonts heen en weer kopiëren, en van plaats wisselen. Het is zelfs mogelijk om geheel nieuwe lettertypen te maken door twee letters over elkaar heen te kopiëren. De mogelijkheden zijn teveel om hier allemaal te beschrijven: zelf uittesten is het devies.
Er zijn in M2 Font veel opties aanwezig om de letters ook ten opzichte van elkaar goed te laten uitzien. Zo kun je fonts binnen de teken-matrix bewegen door ze links, rechts of in het midden uit te lijnen. Ook kun je kiezen of een font proportioneel moet zijn. Dit leest lekkerder, maar daardoor komen de letters wel wat dicht bij elkaar te staan.
'Proportioneel' slaat op de verhouding tussen de letters. Je kunt wel nagaan dat de letter w in een font groter is dan een letter i. Bij een proportioneel font neemt die i dus ook minder ruimte in beslag dan de w. Maar veel fonts voor de computer en printer zijn niet proportioneel. De letter maakt dan onderdeel uit van een blokje, zoals bijvoorbeeld de teken-matrix van M2 Font. Elke letter krijgt dan evenveel ruimte binnen de regel. Daardoor ziet de w er bijvoorbeeld wat in elkaar gedrukt uit, maar kan een i los lijken te zweven omdat er zoveel witruimte omheen staat.
Je kunt in M2 Font een tabel aanmaken waarin je de breedte van de verschillende letters en fonts kunt vergelijken. Slim, want de verhouding tussen de verschillende onderdelen is heel belangrijk in de typografie. Te brede of smalle letters kunnen een tekst veranderen in een onleesbare brij, en bovendien worden de ogen sneller vermoeid als je een 'rammelend' lettertype leest.

Hoe uitgebreid deze font-editor is, valt af te lezen aan een aantal niet-allerdaagse toevoegingen die je normaal niet in dit soort programma's tegenkomt. De eerste is het begrip Area. Een area is een onderdeel van de zoom-matrix, dus van de letter die je aan het bewerken bent. Je kunt die uiteraard zelf definiëren.
Waar is dat nou goed voor? Ten eerste is het handig om bepaalde onderdelen van een font te wijzigen. Als je alleen steeds een streepje steeds langer wilt maken, kies je dit als area. De bewerking gaat dan veel sneller. Verder is een area handig als bouwsteen voor een nieuw soort font. Je maakt een keer in een area het basis-idee, en dat hou je vervolgens steeds voor elke letter hetzelfde. Dat bespaart je een hele hoop werk.
De Grab-functie is ook weer zo'n onderdeel waar creatief denken aan vooraf is gegaan. Want hier kun je een willekeurig onderdeel uit een plaatje kopiëren naar de zoom-box.
Daarvoor is het nodig dat M2 Font plaatjes in kan laden. Dat is inderdaad mogelijk. Het programma kan overweg met GEM-images en Degas-, STAD- en Neochrome-plaatjes. Grappig is dat als een formaat niet word herkent, het bestand toch word ingeladen. Het resultaat is dan op z'n zachts gezegd grillig, maar je kunt het in ieder geval proberen. Het nut van deze feature is volgens het programma in eerste instantie dat er zo images met hulpteksten kunnen worden ingeladen, als een soort Hypertext avant-la-lettre. Maar natuurlijk is de plaatjes-functie het leukst in combinatie met de grab-mogelijkheid. Want zeker als je over een scanner beschikt (en dat kan al een kleine handscanner zijn), kun je heel veel leuks doen.
Wil je zelf een aantal artistieke lettertypen maken? Je koopt een vormgevers-tijdschrift, of leent bij de bibliotheek een boek over typografie. Met de scanner digitaliseer je de pagina's die je wilt hebben, en die laad je vervolgens in M2 Font. Met de grab-functie pak je de gewenste letter of letters uit de illustraties, waarna je de letters in de zoom-matrix kunt bewerken tot een echt font. Zo kun je zelf allerlei fantasieletters maken, of je favoriete fonts namaken.

Met M2 Font is zowat alles instelbaar. Het uitgangspunt van de auteur was dat het voor alles gemakkelijk moet zijn om met het programma te werken. Daarom is vrijwel het gehele programma door de gebruiker te configureren. Je kunt de popop-menu's veranderen en er zijn verschillende methodes om de meeste edit-operaties te bedienen. Er is een Undo-functie en het gemaakte font kan met behulp van de ingebouwede mini-tekstverwerker worden uitgeprobeerd.
Ook handig is dat, in tegenstelling tot het standaard GEM, alle windows op je scherm tegelijk actief zijn. Je hoeft dus niet eerst op een window te klikken om het te verplaatsen. Je muis vaart er wel bij, en het werkt zeer handig.
Het gehele scherm kun je helemaal zelf instellen. de grootte van de diverse boxen en welke boxen je wilt zien, kun je zelf bepalen. Ook valt op dat overbodigheden als grow- en shrinkboxen zijn weggelaten. Bovendien crasht het programma niet als gevolg van venster-handelingen die niet kloppen. Als je per ongeluk iets fout doet, is even verschuiven van het window genoeg. Vastlopen zal de boel in geen geval.
Tot slot is in M2 Font nog een aardigheidje ingebouwd die de achtergrond van de programeur als kunstenaar weergeeft. De menu-optie Marc Marc MDA roept een window op waar je diverse auto- composities kunt bewonderen. Een soort screensaver dus, die constant beweegt en je even afleiding geeft als het werk je even teveel word.

M2 Font kun je aantreffen in de ACN Public Domain-bibliotheek op diskette ACN 1954. De prijs bedraagt f 7.50. de uitgebreide handleiding is te bestellen voor f 35,- via de ACN.

For response see Marc Marc contact file

This page & contents is Copyrighted (C)1996 by Marc Marc Amsterdam