Naakt
Veel mensen zijn op komen dagen voor de opening van de expositie van Luc van der Hoeven en voor het meemaken van de eerste actie waarbij het publiek kan toe kijken hoe twee kunstenaars twee naaktmodellen zullen gaan schilderen.
Luc is geconcentreerd, Micael Shtirev een beetje teut, maar toch nog in goede doen. De modellen zijn zenuwachtig en willen hun slipje aan houden, want de velen ogen die op hen gericht zijn maakt hen preuts. Als zijnde degene die de modellen onder controle zou moeten hebben sta ik toe dat deze eerste sessie verloopt volgens hun wensen (slipje aan). Maar zoals ook Luc later zou opmerken was dit geen goed idee. Hun lichamen worden 'gebroken' door die zwarte slipjes. Alsof er vier modellen zijn in plaats van twee.
De avond is een succes. Er heerst een goede atmosfeer tussen publiek en de kunstenaars. Het is ook spannend, want wellicht de eerste keer dat zoiets zich hier voordoet: een open sessie waarin het publiek als het ware voyeur speelt. Het heeft iets van een theaterstuk.
Sasja van 15 jaar is in het begin verbijsterd bij het zien van die twee naakte meisjes voor het publiek die tonen wat zij net heeft ontdekt - dat wat beschermt dient te worden tegen blikken van buitenstaanders (mannen). Naakt is niet iets wat zomaar prijs wordt gegeven.
Het publiek ervaart al snel het naakt als een gewoon gegeven dat bij de presentatie hoort. Dit terwijl zij in hun private leven naakt naar alle waarschijnlijkheid associëren met seks.
2e sessie & oud nieuwjaar party
Om zeven uur 's avonds vangt onze tweede sessie aan. Veel publiek komt niet opdagen tijdens deze sessie, maar de sfeer is goed. De modellen zijn inmiddels een beetje meer gewend aan de voor hen ongewone situatie en hebben hun slipje inmiddels uitgetrokken. Ze zijn nu echt naaktmodel zoals het hoort. Misha is niet van de partij. Hij was de dag ervoor dusdanig dronken geworden dat we besloten voor hem en vervanger te zoeken. In allerijl vonden we Andrej bereidt om te komen tekenen als counterpart voor Luc.
Eenmaal de sessie voorbij, op het oude nieuwjaar afstevenend, komen de gasten binnen voor een party die in opbouw is. Een aantal van hen was gisteren aanwezig, maar het grootste deel is gekomen omdat ze trouwe bezoekers zijn op de 'oude nieuwjaars' vieringen bij Sergey. Er wordt natuurlijk verhaalt over de actie met modellen opdat iedereen weet dat ze nog 5 keer de kans hebben om het mee te maken.
3e sessie
Tot mijn grote verbazing zijn er ook op deze derde avond niet veel mensen komen op dagen. Het is zondag en dit lijkt me toch een dag dat de mensen de tijd hebben. Desalniettemin een goede avond gehad met degene die er wel waren.
Zelf ben ik ook gaan tekenen. 22 jaar na mijn laatste modeltekeningen en meer als 10 jaar nadat ik een kwast in mijn handen heb genomen is dit wel spannend. Tevens teleurstellend, want ik moet natuurlijk tot de ontdekking komen dat mijn handen niet meer willen doen wat ik ze opdraag. Ook wel goed omdat het eens te meer laat zien dat tekenen niet zomaar een kwestie van talent alleen is, maar ook van veel doen. Niets voor niets bestaat er het gezegde "oefening baart kunst"
Iedereen
Nadat we drie sessie hebben gedaan met twee schilderende kunstenaars gaan we bij de vierde sessie over tot iedereen de kans te geven om te tekenen naar model. Als voorwaarde geldt dat iedereen die wil tekenen twee werkstukken aan ons dient af te staan - een aan Sergey en een aan mij.
Een zestal kunstenaars is komen opdagen om mee te doen en er is veel publiek zodat de studio prettig gevuld is. Er wordt driftig gewerkt. Iedere stand van de modellen duurt slechts 15 minuten dus dat is opschieten. Het publiek begint ook mee te tekenen. Ik leer mijn Sasha van 15 de basisbeginselen van het modeltekenen en zie hoe ze het direct al beter doet als ik.
De modellen voelen zich inmiddels thuis, hoewel ze iedere keer weer pogen om te starten met het een en ander aan kleding. Ik ben echter streng met ze geworden, want ze krijgen tenslotte extra betaald omdat ze naakt zouden poseren. Ze proberen ook iedere keer weer hun poseer tijd te minimaliseren en hebben ineens bedacht dat de twee contractueel vastgelegde uren van poseren zogenaamde academische uren betreft. Een academisch uur is volgens hen 45 minuten. Hier trap ik niet in en dus heb ik inmiddels een horloge bij de hand om de pauzes die ze nemen op te nemen.
Vrijheid
Het is maandag en we zijn vrij tot woensdag. Geen sessies en dus geen stress. Luc moet natuurlijk iets van Moskou zien tijdens dit verblijf en wat moet een buitenlander nu als eerste gaan zien hier? Hier valt een makkelijk antwoord op te geven: Het Kremlin natuurlijk! Voor mij, na al die jaren, ook pas de derde keer.
Het is een mooie winteravond als ik Luc meeneem richting het Kremlin. Ik hoop dat hij al geniet tijdens de reis met de metro die ons tot vlakbij het Kremlin brengt. Evenzo als ik daar van genieten kan. Ik kan me voorstellen dat het een ervaring is om voor het eerst het gevoel te hebben in deze stad te zijn en op te gaan in de menigte die het ogenschijnlijk allemaal normaal vind.
We stappen uit op het station "plein van de revolutie" en zijn dus vlakbij het Kremlin. Op de weg naar het plein ervaren we de mooie belichting van de gebouwen alvorens het plein op te lopen.
Praten tegen Luc wil ik niet, want ik besef dat de beelden die hij ervaart geen woorden extra nodig hebben. De schoonheid is volledig. En, laten we wel wezen: hoeveel mensen krijgen dit te zien? Intimiteit is wat hier past en dit betekent in stilte genieten; het genot niet laten wegpraten.
Dit immense plein met haar weidse belichting maakt indruk. Hier ligt een geschiedenis in besloten. Een die niet zonder drama is. Ik weet niet of dit voelbaar is als je je niet hebt bezig gehouden met de geschiedenis van het Russische volk. Luc weet geloof ik niet zoveel van die geschiedenis, maar hij is wel een kunstenaar. En dit maakt dat hij drama begrijpen kan volgens visuele taal - de taal die de Russen spreken in hun hele manifestatie.
Ik laat Luc poseren voor het Lenin mausoleum nadat ik aan de twee dienstdoende soldaten had gevraagd of dit mocht. We nemen nog een aantal foto's met als decoratie het Rode Plein alvorens we de beroemde winkel 'Gnoem' induiken. Hier ben ik zelf ook voor het eerst, want de keren dat ik het wilde bezoeken was het gesloten vanwege renovatie. Een indrukwekkend beeld, zo van boven af gezien. Helemaal in de nok besef je pas hoe groot het geheel is. Alle leuke meisjes die er als verkoopsters werkzaam zijn worden als speldenkoppen zo onbelangrijk. Hun lach valt vanaf het hoogste balkon niet meer te zien. Wat rest in de imposante architectuur, de duizelingwekkende hoogte die mij de neiging geeft over de balustrade te klimmen en naar beneden te vallen in een eindeloze tocht.
Ontmoeting
Samen met Luc, staand op een metro-roltrap, tikt Luc die achter me staat mij op de schouder. Achter hem staat iemand die mij wenst aan te spreken. Aan Luc had hij gevraagd of degene die voor hem stond toevallig niet was wie hij dacht dat het was. Als ik omkijk zie ik dat het Roman is, een jongeman die ik jaren geleden in Hamburg had ontmoet bij het uitvoeren van een kunstproject. Een jaar of wat later was ik al eens verbaasd hem bij toeval (?) tegen te komen in Berlijn, waar ik toen ook was van wegen een kunstproject. En nu, staat hij, weer wat jaren later, ineens achter me op de roltrap in Moskou. Sommige mensen zijn overal.
5e actie
Bij deze actie stroomt het vol. De publiciteit die we eraan hebben gegeven begint te werken. De modellen zijn inmiddels vertrouwd geraakt met de situatie en nemen steeds natuurlijker houdingen aan. De sfeer wordt steeds meer ontspannen.
Het is wel duidelijk geworden dat de actie zeer wordt gewaardeerd door hen die het meemaken. Steeds meer mensen van buiten komen er op af en de kennismaking met hen is altijd weer leuk - nieuwe contacten.
6e actie
Vreemd genoeg is er op deze dag bijna niemand. Het bezoekersaantal lijkt onderhevig te zijn aan chaos theoriën. Desalniettemin is het een sessie die een indruk achterlaat bij mij. Juist vanuit die rust die er heerst. Ik maak geen opnames die avond, want ik heb mezelf vrij gegeven hiervan en ga mee tekenen. Voor het eerst ervaar ik zelf hetgeen dat ik heb mogelijk gemaakt. Weer even zuiver een kunstenaar te zijn is een moment dat vele herinneringen naar boven brengt en melancholisch stemt.
7e actie
De laatste sessie blijkt en klapstuk te vormen qua bezoekersaantal en sfeer. Alles past perfect in elkaar. De modellen zijn natuurlijk als boter geworden in de handen van de kunstenaars, maar voor zekerheid, heb ik Ira gevraagd om de modellen onder handen te nemen voor deze sessie en streng te instrueren betreffende de in te nemen posities. Dit doet ze werkelijk geweldig. Het is niet alleen de kwaliteit van Ira als kunstenares die dit in beweging zet, maar ook omdat ze een vrouw is. Ik kwam er achter dat de modellen met mij een soort van machtsspelletje speelde wat alles te maken had met het feit dat ik een man ben - voor hen de organisator die hen inhuurt en uit het westen is - dus het vuur aan de schenen gelegd dient te worden (?). Dat ik er niet eerder op gekomen was om het indirect te spelen - via een dame met verstand van zaken - is me een raadsel, maar al doende leert men en dit is ook spannend aan deze actie.
Een menigte die de hele galerie vult; velen die aan het tekenen zijn geslagen en een grote groep die hen gadeslaat. De sfeer is uiterst geconcentreerd. Velen hadden blijkbaar besloten om bij deze laatste sessie aanwezig te zijn. Het is een mooi stel bij elkaar. Van jong tot oud.
Natuurlijk wordt er na de sessie nog uitbundig gefeest en komen er nog veel mensen langs. Tot diep in de nacht duurt het eer de laatste gast huiswaarts gaat.
Al met al een geslaagde aktie die, zo weet ik zeker, als een mythisch verhaal verder zal gaan leven in het culturele circuit van Moskou.
U kunt een deel van de geproduceerde kunstwerken van deze sessies bezichtigen op de Lips are Dangerous site.
More on this project (Artists drawings and newspaper Article in English and Russian)
Lips are dangerous
De Moskouwse projecten zijn te bezichtigen op (English and Russian):www.xs4all.nl/~marcmarc/moscow/
Over Rusland and Russen bestaan veel misverstanden. De media bericht meestal negatief en zo komt het wij in het westen denken dat zij daar in Rusland een soort barbaars en lelijk volk zijn. In de werkelijkheid is het tegendeel waar. Ze lijken meer op ons dan wij zouden vermoeden als we niet beter zouden weten.
Reacties op deze artikelen serie kunnen gezonden worden naar: marcmarc@xs4all.nl in het Nederlands, Engels, Duits of in het Russisch
|
