Terug naar hoofdpagina Inburgering

Grachtenvaart Amsterdam met Jongeren & politie

 

januari 2008


De vereniging Kantara, uit de Amsterdamse buurt De Baarsjes, heeft het initiatief genomen om een vaart door de Amsterdamse grachten te organiseren waarbij jongeren uit de buurt in gesprek gaan met de politie. Het betreft hier jongeren uit een onrustige buurt. De doelgroep is toegespitst op de Marokkaanse jongeren daar zij bedoeld of onbedoeld in haar manifestatie deel uit maken van 'een probleem' waar vandaag de dag zoveel over te doen is.
        Marc Marc heeft het op zich genomen om de logistiek van en de praktische regie tijdens deze vaart op zich te nemen.
        Bijzondere dank aan Classic Canal Charters, die als deelsponsor heeft willen optreden voor onze vaart, aan de Dienst Binnenwaterbeheer Amsterdam, die bij hoge uitzondering het mogelijk heeft gemaakt dat we op een, nominaal verboden plek, mochten aanmeren voor opstap en afstap en natuurlijk de Amsterdamse politie voor haar inzet en deelname.

 


Een blik op een deel van het gezelschap. /m2

 

Sfeerbeschrijving

Vaart

Even over twaalf zet ik mijn fiets vast ter hoogte van het aanmeerpunt tegenover het buurthuis de Krijtmolen aan de Kostverloren vaart . Ik ben extra vroeg opdat ik de z.g. haalkommen aan de kade kan ontdoen van het zand dat zich over velen ongebruikte jaren de kommen heeft laten dicht slibben. Dit is nodig voor het kunnen aanleggen van het schip dat ons zal gaan varen. Met een spatel schep ik het zand eruit totdat ik van mening ben dat de tros er doorheen gevoerd kan worden en de te verwachtte Anna Maria soepel aanleggen kan. Er staat een fikse wind onder een onheilspellende hemel. Ons is door het weerbericht toegezegd dat het guur zal gaan worden.

Veertig minuten voor de afvaart stap ik het buurtcentrum binnen en maak kennis met twee gastheren aldaar, die mij hartelijk ontvangen en koffie aanbieden. Er komen langzamerhand meer mensen binnen en tegen enen komen ook de acht politiemensen binnen. Zij zijn in uniform gestoken zoals afgesproken, waarmee het zaaltje ook meteen gevuld aandoet. Maar, de jongeren waarvoor de vaart is georganiseerd, zijn nergens te bekennen. Enkel een paar betrokken jongeren, waar de jeugd nog van af spat, zijn aanwezig.
        Dat er problemen zijn gerezen met het motiveren van een veertigtal jongeren om met deze vaart mee te komen om in discussie te treden met de politie, daar was ik reeds van op de hoogte gebracht. Helaas moet geconstateerd worden dat de uit nood geboren reddingsacties niets hebben opgeleverd voor wat betreft de opkomst van de jongeren. Wel zijn we, in plaats daarvan, op sterkte met veel mensen die actief zijn in de buurt voor de jongeren - professioneel en vrijwillig. Het oorspronkelijke plan om de agenten verdeeld over acht kleine praatgroepjes in persoonlijke discussie zou gaan met jongeren en viermaal zouden rouleren naar een ander thema, zal niet doorgaan. In plaats daarvan zullen de opgetrommelde plaatsvervangers in gesprek gaan met de politie. Wel word besloten dat we de gespreksthema's en de regie zoals gepland was met de jongeren grotendeels zullen handhaven om zo de vaart toch een vorm te geven die uitstijgt boven een gezelligheidsvereniging. Wij zijn hier immers allen om iets te leren van een uitwisseling tussen groepen, instanties en instellingen die progressie voorstaan in het bereiken van een groter gevoel van welbehagen te leven in 'onze' buurt .

De Anna Maria van rederij Classic Canal Charters komt precies op tijd aan en legt zich met kunde vast aan de vrij gemaakte haalkommen. Ik besluit dat we tot een kwartier na geplande afvaartijd de afvaart mogen vertragen om te zien wie er nog komt om mee te doen. Langer kan niet, want de ontheffing om op deze plaats af te mogen meren is streng gesteld en het schip is nu eenmaal voor een nauw omschreven tijd voor ons beschikbaar.

De Anna Maria - een schip van 22 meter lang - is een romantische schip waar het welhaast als vanzelf gezellig toeven is. De kajuit bestaat uit een opbouw in klassieke stijl, die later is aangebracht op een van oorsprong voor goederenvervoer bedoeld open schip van zo'n honderd jaar oud. Het dient nu als een passagiersschip voor pleziervaarten. Het zien van het schip aan de buitenkant maakt al dat men een warm 'ouderwets' gevoel krijgt van tijden waarin sierlijke uitgaanskleding van belang was. Daalt men af naar de kajuit, dan voelt men zich direct thuis in een omgeving van verzorgd houtwerk en sfeervolle verlichting die maakt dat men denkt op een belangrijke premièrevoorstelling aanwezig te zijn - dit laatste is overigens niet geheel onwaar.
        Van de schipper, die ons voor deze vaart zal varen, weet ik dat hij zeer bekwaam is om deze, naar Amsterdamse grachten vaarbegrippen, onhandige diva te varen. Tevens zijn wij voorzien van een tweede schipper die voortvarend en met een uitnodigende charme aanwezig is om als gastvrouw aan boord voor onze groep op te treden. Alle gasten nestelen zich als vanzelfsprekend in het ruim van de Anna Maria. Men gaat direct geanimeerd met elkaar in gesprek. Enige minuten na het aan boord komen varen wij af voor een tocht door de Amsterdamse wateren van dik twee uur.

 


Projectleider Sameha houd een introductiepraatje. /m2


Met Sameha, de projectleider, is reeds tevoren doorgesproken of zij de aanwezigen wil toespreken om enige uitleg te geven over de gang van deze vaart. Voor deze jonge dame is dat nog een beetje onwennig vooruitzicht, doch stemt zij in onder zacht bedoelde druk. Ik denk: "Als je projectleider bent moet je jezelf maar gewoon voor de leeuwen werpen."
         Sameha raapt de moed bij elkaar ons gezelschap in te leiden op onze vaart en neemt hen in voor de door haar verwoordde doelstellingen. Hierbij merk ik op: dat we te doen hebben met een welwillend gezelschap dat goed begrijpt dat hier een debutant haar beste beentje voorzet. Ik kan niets anders hebben dan bewondering voor haar optreden waarin zij accuraat en in goede doen de vaart heeft ingeleid .
         Onze schipper benedendeks krijgt het woord om het een en ander uit te leggen aangaande veiligheid aan boord. Met name is het van belang te weten dat als men zich op het buiten-bovendek begeeft, men rekening dient te houden met het feit dat het schip maar net onder de bruggen door kan varen en daarbij geen rechtopstaande lieden duld, op straffe van onthoofding. Spannend!

We zijn goed los en de eerste discussie, aan de hand van uitgedeelde thema's, is in volle gang. Voor mij tijd om even aandacht aan de schipper op het buitendek te geven. Hij heeft mazzel. Van al die voorspelde donder en nattigheid is vooralsnog geen spraken. De wind is gezakt en de lucht blikt grijs doch rustig.
         Zo gaat de Anna Maria door de Amsterdamse grachten in een gemoedelijke vaart terwijl het benedendeks van een levendige discussie is. Als ik weer naar onder ga is de discussietijd die gezet is met een eierwekker zojuist verstreken. Ik roep de gasten op tot het stoppen van hun discussie en tegen de klok in door te draaien naar het volgende thema welke de agenten bij zich dragen.
         Het was zo simpel: middels garderobe-nummertjes, die door elkaar waren geroerd, aan alle gasten, behalve de politie, een willekeurig nummer uit te delen en op afroep dus willekeurige groepjes te kunnen vormen voor een thema. Het zal niet waar zijn: in de praktijk uitvoeren van een stramien van uitgedachte protocollen ook in de praktijk te brengen. Ons gezelschap laat zich niet zo eenvoudig delegeren in deze opzet. Men is druk in de weer met elkaar en eigenlijk denk ik dat ik er niets meer aan zou hoeven doen om bij te dragen voor een geslaagde vaart. Toch ben ik van mening dat het nodig is om de groepjes te rouleren. Al was het enkel om een verbreding te forceren in plaats van de bestaande status quo van gezelligheid te consolideren. Kom op! Er liggen ons nog veel meer uitdagingen en contacten in het verschiet. Met enige tegenzin draait men door naar een volgend thema.
         Wat ik direct leer van deze eerste 'aanvaring' is: dat het beter is om het gewenste einde van een discussie drie minuten voortijds in te leiden; een opzetje te maken waardoor het makkelijker is om 'afscheid' te nemen. Dat blijkt ook zo te zijn, hoewel het moeilijk blijft om de gasten te bewegen om een manoeuvre ten gunste van ons idee te maken. Al met al lukt het in eerste instantie om tweemaal maal groepjes te wisselen die met elkaar, vanuit den vreemde, in gesprek gaan. De opzet om in goede doen met elkaar te debatteren is geslaagd - ook al geschiedde dit niet met de groep (jongeren) die we oorspronkelijk voor ogen hadden.
         Een beetje observerend rond kijkend naar de gespreksgroepen, leert dat de politiemensen zeer gemotiveerd zijn in hun vrijwillige aangenomen taak een constructief gesprek te voeren. Dat betekent dat zij niet enkel allerlei waarheden of veronderstellingen daartoe debiteren, maar ook aandachtig en open luisteren naar de ander. Iets wat gewoon lijkt, doch normaliter niet het geval kan zijn als men bedenkt dat de politie nu eenmaal niet in functie is gesteld om als discussiepartner op te treden.

 



 
Discussie. /m2
Discussie. /m2
 
 
Discussie. /m2
Discussie. /m2
 
 
Discussie. /m2
Kantara secretaris Bert de Ruiter geeft interview. /m2

 

Intermezzo

        Tijdens het schrijven van dit verslag laat ik mijzelf even uit met een wandeling om te winkelen bij 'mijn' avondwinkel even verderop. Het is reeds na elven als ik in een lange rij voor de kassa sta achter twee jongens met een Turkse signatuur. Een paar meter van hen vandaan staan nog een zestal jongeren die duidelijk bij de twee jongens horen die voor mij staan. Zowel het kassapersoneel als de anderen klanten voelen zich een beetje opgelaten met zo'n hele troep jeugdigen die amper de 16 zijn gepasseerd en spreken in een taal die men niet verstaat. Een taal met een heftiger temperament dat het Nederlands in combinatie met het stoerheidstheater dat nu eenmaal hoort bij jonge mannen, heeft op veel mensen een bedreigend effect. Hoe onterecht dat ook moge zijn (zij zien er keurig uit): het is de realiteit van hoe veel mensen het tegenwoordig ervaren.
         De jongen voor mij heeft een sportdrankje en een flesje bier om af te gaan rekenen. De op afstand staande groep jongeren, die duidelijk tot zijn vriendenkring behoren, levert op afstand commentaar op het feit dat hij een biertje koopt. Ik versta geen Turks, maar wat ik wel begrijp is dat ze een lacherige en uitdagende discussie voeren over zijn aankoop.
         "Ik meen te begrijpen dat jij 'van de Islam' bent! Dan mag jij dat biertje toch helemaal niet!" zeg ik hem met een ironische, doch goed bedoelde lach. Hij kijkt me met pretogen aan die al meteen verraden dat hij daar heel anders over denkt. Terwijl wij in de rij staan voor de kassa verhaalt hij mij dat hij eerder deze avond reeds een Whisky gedronken heeft en zich daar in het geheel niet door bezwaard voelt. Hij legt mij uit waarom zijn profeet daar geen bezwaar tegen zou hebben. Of het waar is weet ik niet, maar het is niet aan mij om daarover te oordelen omdat het mij aan kennis ontbreekt op dit vlak. Zijn letterlijke woorden zal ik hier niet herhalen ter voorkoming dat ik overladen ga worden met post die ik niet kan doorsturen, daar mij zijn adres onbekend is.
         Buiten gekomen staat de hele groep jongens bij elkaar die, volgens het samenscholingsverbod, dat niet zouden mogen. Ik dacht dat ik visitekaartjes bij me had en zeg de jongen die ik in de kassarij had gesproken hem er een te geven. Ik had al uitgelegd dat ik kortgeleden betrokken was geweest bij een project met jongeren en politie. Dat de jongeren niet op wilde komen dagen. Hij was verbaasd dit te horen en kwam ook nog eens uit Slotervaart (...) Hij snapte niets van 'mijn' verhaal maar, ik zag dat hij het wel leuk vond kennis te maken met iemand die positief geluimd was.
         Visitekaartjes blijk ik niet in mijn jaszak te vinden. Dan heb je kaartjes laten maken, maar heb je ze niet bij wanneer het van belang is. Dat is een beetje dom.
         Ik schud hem hartelijk de hand met de woorden: "jullie kom ik bij gelegenheid wel weer tegen, daar ben ik van overtuigd" en wens de jongens collectief een mooie uitgaansavond. Met een enthousiaste wedergroet gaan zij mij voor in richting van mijn straat - de Rozengracht.

Terwijl ik doortik aan dit verslag - dat inmiddels 'live' is geworden - hoor ik een bovenmatig groot rumoer van buiten komen. Het is niet ongewoon op mijn gracht - een waar allang geen water meer in staat - in het weekeinde na de klok van elf een piek in het geluid van het stadse leven gewaar te worden. Schuin tegenover mij bevindt zich de populaire discotheek Club More Amor (ladies free till midnight), in het voormalige Rothaanhuis. Het is een plek waar veel jongelui komen die hun culturele origine kennen in Latijns-Amerika èn ten zuiden en ten oosten van de Middellandse zee. Als gevolg van het zuidelijke temperament, dat snel verhit raakt, heb ik door de jaren heen menig steek en schietpartij zien afspelen, schuin aan de overkant van mijn raam - toen het nog niet de discotheek betrof - omdat iemand het weer eens niet eens was met een huwelijk of een andersoortige familieaangelegenheid tijdens een in het Rothaanhuis gehouden feest. Toch had ik sinds het complex is omgetoverd naar een discotheek met bovenliggend 'Arabisch' restaurant geen ernstige incidenten meer waargenomen, maar dat kan mij ontgaan zijn. In het restaurant ben ik eens gaan eten met een fijne dame. We hebben daar toen in een entourage van een woestijnsprookje half liggend op een daarvoor bedoelde bank heerlijk gegeten onder het genot van een buikdanseres. Zelden een zo elegant bewegende buik gezien. Dat vertaalde zich natuurlijk ook op de rekening. Soms moet je doen alsof je rijk bent, maar het bracht wel het besef dat die tent enkel is voorbehouden aan hen die goed in de ‘slappe was’ zitten. Het bracht tevens het begrip dat de onderliggende discotheek, voorzien van wel heel stevige portiers, is bedoeld voor hen die wat te besteden hebben.

Het rumoer maakt mij nieuwsgierig. Vanuit mijn raam zie ik een lange rij jonge mensen staan die entree willen in de discotheek. 'Mijn jongens' staan daar naar verwachting in. Ik zie dat de rij door een overmaatse (?) politiemacht wordt omgeven en besluit dat mijn maag wel zin heeft in een goed klaargemaakte shoarma. Deze kan ik even verderop verkrijgen, onder voorwaarden van het schudden van een paar handen, dus ga ik op pad om mijn wens te verwezenlijken.
         Ik ben nog maar krap de deur uit als ik geconfronteerd wordt met wel heel veel politie in zicht. Een hele stoet aan politiebusjes, ME, agenten en fel blaffende honden aan hun zij staan opgesteld rond de lange rij discotheekgangers. Door een agente wordt ik tegen gehouden en moet ik op mijn schreden terug treden. Wat er precies aan de hand is weet ik niet.
         Niet lang daarna doe ik weer een poging om door te breken. Nu wordt ik niet tegen gehouden en beland op mijn stek voor mijn maal - en een goed uitzicht op het theaterstuk dat zich voor mij afspeelt. Niemand weet wat er gebeurt is dat zoveel politie is uitgerukt. Mogelijk is daar iets voorgevallen dat te maken heeft met heet geblakerde jongeren die wij geneigd zijn synoniem te maken met 'islamieten' en is de politie overmatig uitgerukt omdat zij niet kan inschatten welke richting de loop der dingen uit zouden kunnen gaan.
         Weer thuis gekomen met mijn machtig maaltje is het rumoer nog niet voorbij. Ik laat het aan mij voorbij gaan. De geur van goed gebraden schapenvlees is te verleidelijk en ik heb door de velen jaren ervaring hier te wonen wel geleerd dat het meestal wel meevalt.

 


Als hoofdman heb je natuurlijk veel ervaring. Daar word dan ook met veel aandacht naar geluisterd. /m2

 

Voortgang van de vaart

Uit een gesprek met de bovendekse schipper die het roer bediend maakte ik op dat bij het onderdoor gaan van de brug onder het Muntplein het kan zijn dat alle gasten zich naar voren moeten begeven om met hun gezamenlijke gewicht de neus van de boot omlaag te krijgen opdat we er net onder door kunnen gaan.
         Ik sta voor de taak om de gasten voor de laatste wisseling van agent & gespreksthema te verleiden. Veel succes heb ik niet. Ik poog het nog op een strengere toon doch, daar ik in de rol van regisseur niet echt serieus genomen wordt vervliegt mijn sommatie in het niets. Als de volwassenen zich al zo opstellen hoe kan men dan van hun jeugdige varianten op school verwachten dat wel te doen? Dan zal ik een trucje moeten verzinnen.
         Mijn blik naar de neus van ons schip stekend zie ik de Muntbrug naderen en krijg een lumineus idee. "Dames en heren, hier een belangrijk bericht van onze schipper i.v.m. de veiligheid. We naderen de Muntbrug. Deze kunnen we enkel onderdoor als we ons allen naar voren verplaatsen. Kom naar voren!" Het kost nog wat aanmoediging waarin veiligheid als argument gebruikt wordt, doch net voordat we de brug onderdoor gaan steken staan alle gasten voorin het ruim dicht tegen elkaar op een kluitje. Gezellig! Onder gejuich van hen lopen wij de brug onder. Iedereen kan zien dat de neus er 'net' onder door kan. Het was volstrekt onnodig voor de fysieke doorgang van de brug om iedereen naar voren te halen, want ik had al gezien dat de waterstand in de grachten laag was maar, toch een welkom verzetje en een gelegenheid de groep te breken in haar gesprekken en aldus de laatste wisseling toch nog voor elkaar te krijgen. Ik hoop dat het leugentje om bestwil mij vergeven wordt.

Informeel
Het laatste uur van onze vaart is informeel. Iedereen praat met iedereen in een goede sfeer met oog voor details die van belang zijn voor de toekomst waarin het noodzakelijk is met elkaar te communiceren aangaande jongeren die leven in buurten waar een negatieve situatie is ontstaan.
         Deze vaart is al geslaagd door te zien dat er spraken is van een uiteenlopend gezelschap dat veel bereidheid toont met elkaar te willen bouwen. Wat men met elkaar afgesproken heeft weet ik niet precies, want ik ben door de bank genomen vooral bezig ervoor te zorgen dat de vaart fysiek plaats vind in goede orde; dat de logistieke voorwaarden voor het plan dat overeengekomen is in haar geïmproviseerde samenstelling gestalte mag krijgen.

Terugkomst
Met een perfect tijdsbesef legt onze schipper weer aan bij het buurthuis aan de Kostverloren vaart. Ik ga vooruit bij het uitstappen om de gasten die mij zullen volgen te groeperen voor een groepsfoto. Het duurt even eer dat iedereen er is, maar dan kunnen een aantal kiekjes geschoten worden.
         Een groot deel van de groep begeeft zich naar het buurthuis om aldaar nog door te spreken wat we vandaag samen gedaan hebben.
         De hoofdagent, die van groot belang was voor de deelname van de politie aan dit project, neemt het woord. Treffend verwoord hij het feit dat de jongeren op onze vaart niet aanwezig waren en dat dit mogelijk te maken heeft met de wijze waarop de vaart georganiseerd is. Mogelijk teveel vanuit de volwassenen (Top-Down) en te weinig vanuit de jongeren zelf (Bottom-Up). Ook spreekt hij uit dat het toch niet voor niets was geweest omdat de gesprekken aan boord tijdens de vaart zinvol waren en vatbaar zijn voor vervolgcontacten. Hij krijgt terecht een welgemeend applaus van ons voor zijn puntige conclusie.
         De secretaris van de organiserende vereniging Kantara voegt daar nog het een en ander aan toe en spreekt zijn dank uit richting politie en allen die bereid waren vandaag aanwezig te zijn.
         De voorzitter van Kantara neemt ook het woord. Daar zij tevens een positie als Tweede-kamer-lid bekleed is het van belang dat ook zij zich uitlaat over hetgeen dat we vandaag samen hebben geprobeerd te bereiken en hoe het verder zou kunnen.
         Voor ons allen, die de schouders willen zetten om tot verbetering van de buurt - 'de samenleving' - te willen komen, is het van groot belang dat we elkaar mogen complimenteren voor behaalde resultaten en tegelijkertijd kritisch mogen zijn in de rol die wij ons aanmeten.

 



 
Discussie. /m2
Discussie. /m2
 
 
Jong geleerd, oud gedaan. /m2
Discussie. /m2
 
 
Discussie. /m2
Discussie. /m2

 

Een hart onder de riem gestoken. /m2

 
Conclusie


Het was zinvol en voor herhaling vatbaar waarbij voor wat betreft de jongerendoelgroep 14 tot 24 jaar of een opsplitsing daarvan indien meer 'Bottom Up' georganiseerd of in een verzwakte 'Top Down' organisatie voor jongere kinderen die als een toekomstige risicogroep in zicht zijn. Aan de inzet van de deelnemende volwassenen en de entourage zal het niet ontbreken.

Met dank aan allen die meegewerkt hebben deze dag tot een succes te maken.

Voor reactie: Contact
Bekijk ook andere excursies

Fotografie: Marc Marc (C) 2008

 

Voor bijzondere tochten met bijzondere boten: