ATARI ST NIEUWS
Artikel 1991 Juni

Marc Marc - MarcMarc MD artist

Door Drs C.L.F. Reniers

Het is bekend dat de Atari ST een ideale computer is om te tekenen. Er is een overvloed aan tekenprogramma's voor de creatieve Atari ST-gebruiker. Maar wordt de Atari ST ook gebruikt door kunstenaars om er kunst op te maken? Wat moeten kunstenaars, die de naam hebben romantici te zijn en op enige afstand boven de grond zweven, met computers? De redaktie van Atari ST Nieuws kwam in kontakt met twee kunstenaars die kunst maken met behulp van de Atari ST. Ongebruikelijk hierbij is dat ze beiden werken met software die ze zelf schrijven. In dit artikel kijken we eens hoe dit gaat.

Marc Marc - MarcMarc MD artist - graphic fa9106d0Marc Marc - MarcMarc MD artist - graphic fa0290a1

Marc Marc - MarcMarc MD artist - graphic fa9101a4Marc Marc - MarcMarc MD artist - graphic fa9009e0

(Marc Marc)

Kunst
De Amsterdamse kunstenaars Marc Marc en Benten van Schie zijn vaak achter hun Atari ST te vinden als ze bezig zijn hun kunst te maken. Opvallend daarbij is dat een groot deel van de tijd geen spoor van kunst op het beeldscherm te zien is. In plaats van kunst staan er codes en getallen op het scherm. Wordt hier kunst gemaakt of aan een programmeertekst gewerkt? 'Aan beiden!' krijg ik als eerste antwoordt. Vervolgens komt er een stroom van woorden los in een terminologie die ik niet helemaal begrijp. Alle twee zijn ze thuis in het programmeren van de Atari ST en dat is voor kunstenaars een ongebruikelijk verschijnsel.


Auto-Composer
Marc Marc werkt aan een zogenaamde 'Auto-Composer'. Dat is een programma waarin hij een stukje creërend vermogen heeft gestopt, dat al 'zelfcomponerend' de kunstwerken vervaardigd en daarbij oneindig veel variaties kent.
Beweegschilderijen
Benten van Schie maakt 'Beweegschilderijen' waarin de vormen en lijnen door haar software worden getekend. Het kunstwerk dat op het scherm wordt gecreëerd, beweegt voordurend als het gecomponeerd wordt. Het zijn de beweegcycli die geen begin en geen einde kennen.
Kunstmatige creativiteit
Wat beiden aan het doen zijn, heeft wel het een en ander te maken met kunstmatige intelligentie. Ze zijn bezig met een complexe zaak, namelijk het creëeren van kunst, als het waren te automatiseren. Dat hierbij veel problemen komen kijken, is natuurlijk niet vreemd als men bedenkt dat bij het maken van kunst non-rationele processen een rol spelen die we gemakshalve creativiteit noemen. Hoe pak je dat aan?
Afgeleide
Marc Marc: 'Het is niet mogelijk om een creatief proces eenduidig te definiëren zonder naar abstracte termen te grijpen. Echter, het product dat uit een creatief proces voortvloeit, laat zich achteraf wel beschouwen en dat biedt houvast om tot een soort afgeleide te komen dat bruikbaar is om te verwerken met de computer.'
Emperisch
Benten van Schie: 'Door middel van empirische methoden zijn resultaten te boeken die zich maar moeizaam laten theoretiseren en de omgang met computertaal is op zich al een creatief proces wat het extra bemoeilijkt om hier in heldere bewoordingen iets over te zeggen'. Mooi gezegd, dacht ik, maar echt veel wijzer werd ik er niet van.
Kijken
Kijken moest ik. Veel kijken. Dat doen ze zelf ook, zeiden ze en dat advies geven ze ook aan de lezers van Atari St Nieuws. De acht kunstwerken die hier staan afgedrukt geven een beeld van wat de kunstenaars produceren met hun programmeer-arbeid en dat vinden ze uiteindelijk belangrijker dan de software zelf.
Origineel
Ik ben erg onder de indruk van wat ik heb gezien op de beeldschermen. Dit soort dingen had ik nog niet eerder gezien op het beeldscherm van de Atari ST en het is duidelijk dat ze een behoorlijke hoeveelheid 'trucs' hebben ontwikkeld om tot de suggestie van kunstmatige creativiteit te komen.

Geheim
Misschien doen ze daarom enigzins geheimzinnig over het hoe en waarom van dat kunstmatige. Tenslotte is het grotendeels suggestie, want de software is natuurlijk niet echt in staat om op eigen houtje iets te produceren. Marc en Benten zeggen dat er wel slimmigheden in de software zitten en dat bepaalde dingen behoren tot de gouden vondsten die gedaan werden tijdens het vele onderzoek. Maar het kijken en beschouwen zijn onmisbaar bij het ontwikkelen van de routines en is ook van het grootste belang als het gaat om het kiezen van de momenten waarop het programma wordt stopgezet om de beelden vast te leggen zoals ze bijvoorbeeld op deze pagina's staan.
Atari St
Beiden werken op een niet recent type Atari St, maar daar hebben ze voorlopig vrede mee. Hoewel ze wel het een en ander in kleur ontwikkeld hebben, is hetgeen dat ze van hun kunst naar buiten brengen in zwart-wit Velen uren kijken naar een programmeertekst is ook wel erg vermoeiend op een kleurenmonitor. Dus het werken op een zwart-wit scherm heeft ook voor wat dit betreft zo zijn voordelen.

Benten - graphic sjorre1Marc Marc - MarcMarc MD artist - graphic ll_3c.gif

Marc Marc - MarcMarc MD artist - graphic at_st3Benten - graphic hhohx00

(Benten van Schie)

USSR
Marc Marc had eind vorig jaar een expositie met een serie schilderijen en zijn Auto-Composer in het Centrale Huis voor Kunstenaars te Moskou, een museum voor moderne kunst. De drie Atari St's die hij voor de presentatie nodig had, kreeg hij in bruikleen van de Atari computerclub in Moskou. Marc zegt dat hij het leuk vond om zo'n presentatie te doen in een land waar computers nog niet een allerdaags verschijnsel zijn.
Nederland
Ook in Nederland staan presentaties op het programma. Op dit moment wordt gepraat met Atari benelux over sponsoring van materiaal voor een expositie in het Canon Image Centre te Amsterdam Vanaf 5 September zal een installatie te zien zijn van Marc's Auto-Composer. Ook Benten heeft expositie-plannen met haar computerkunst, maar daarover kan ze op dit moment nog niets loslaten gezien de onderhandelingen. Atari staat niet bekend als een bedrijf dat zich intensief bezig houd met haar gebruikersgroep. Als ik moet afgaan op de verhalen van Marc, komt daar langzaam toch verandering in. Dat Atari het druk gaat krijgen staat voor hem wel vast. Hoe komen deze kunstenaars er eigenlijk toe om zich met computerkunst bezig te houden?
Benten van Schie
Zij zag jaren geleden ooit een manifestatie waarbij op een groot beeldscherm via de computer werd getekend en ze wist dat ze ook een computer wilde om mee te werken. Veel later (de Atari ST was inmiddels uit), kon ze een computer lenen en aan de slag met het tekenprogramma dat ze had gekocht. Bij de Atari ST die ze leende, zat ook het een en ander aan programmeertalen. Haar nieuwsgierigheid deed haar op ontdekkingsreis gaan met de voorbeelden die erbij werden geleverd. Zonder precies te weten wat het allemaal betekende wijzigde ze getallen in de listings van de voorbeelden. En dat leverde de nodige verrassingen op. Hierdoor was haar interesse in het programmeren definitief gewekt en kwamen de ideeën los. Ze ging zich verdiepen in het programmeren om haar grafische ideeën te kunnen vormgeven. Dat leren programmeren was niet zomaar in een paar dagen gedaan maar de resultaten waren stimulerend genoeg om gemotiveerd te blijven. Al struikelend over de programmeerproblemen onstonden haar zogenaamde beweegschilderijen, Benten merkte ook dat sommige programmeerfouten tot interessante zaken leiden die later bewust werden gebruikt.
Marc Marc
Hij werd ooit in de gelegenheid gesteld om op een Apple Macintosch te tekenen en zag daar wel wat in. Het duurde tot de komst van de Atari ST dat hij tot de aanschaf van die computer overging. In eerste instantie was hij niet van plan om zelf te programmeren, maar toen het tekenen met de gebruikelijke tekenprogramma's hem niet konden bieden waar hij naar zocht, sloeg hij toch aan het programmeren. Hij had gehoopt dat zijn electronica-ervaring hem van pas zou komen, maar dat viel tegen. Toen hij echter eenmaal een manier had gevonden om programmeerregels uit te tekenen op een visuele manier (zoals electronica schema's) vorderde hij snel. Veel van zijn ideeën ontleende hij aan ervaringen met electronische muziek die hij specifiek op het beeld ging richten. Van huis uit is Marc Marc een kunstschilder en dat is duidelijk te zien aan zijn computerkunst. Hij zegt hierover dat hij in zijn computerkunst een soortgelijke expressiekracht wil bereiken als in zijn abstracte schilderijen. Wat hem vooral intrigeerd is het feit dat je dat met een computer heel anders moet benaderen.
PD diskette ACN 1000
Voor de coverdisk van deze uitgave hebben beide kunstenaars een bijdragen geleverd die met de foldernaal 'TARTARTA' op deze diskette staat. Benten stelt met haar MIRAKELS kunst-creëer-programma een stukje van haar creativiteit beschikbaar. Het is een soort van tekenprogramma waarmee wonderlijke tekenverrassingen tevoorschijn worden getoverd. Door het kiezen van een bepaalde toets op het toetsenbord wordt een keuze gemaakt uit een van de vele functies waarmee men met de muis aan het creëeren kan slaan. Marc Marc stelde onder de naam ART MODERNE een programma beschikbaar dat 22 zelfcomponerende kunstwerken bevat. Het is werkelijk bijzonder boeiend om te zien hoe die kunstwerken tot stand komen. Het programma is een aangepaste versie van zijn Auto-Composer waarmme ook de vier hier afgebeelde werkstukken zijn gemaakt. Beide programma's zijn de moeite waard om bekeken en gebruikt te worden, omdat ze laten zien dat er met deze grafische programma's zeer fraaie en originele kunstzinnigheden te maken zijn. Volgens de kunstenaars is dit slechts het begin van wat er allemaal nog gaat komen. Dat belooft dus nog heel wat.
Naschrift Marc Marc
Het sluitstuk van het artikel handelde over het doen van bestellingen van grafiek bij ACN en is weggelaten omdat het niet meer relevant is.

Back to Art Moderne Index     Back to MAIN Index

For response see Marc Marc contact file

This page & contents is Copyrighted (C)1996 by Marc Marc Amsterdam