De Nederlandse kunstenaar & ontwerper Marc Marc verhaalt in deze rubriek zijn ervaringen met Moskou sinds 1989. Hij geeft zijn persoonlijke ervaringen en kijk op het leven in Moskou.
Langzaam wordt het stil
Augustus 2001
Plantsoen
Vandaag is het mijn laatste keer "plantsoen-zitten" voor deze reis. Dit zal ik missen als ik weer terug ben in Amsterdam. Is toch anders dan slechts een paar meter te hoeven lopen. Moet ik helemaal naar het Bilderdijkpark, maar liefst 250 meter lopen! Maakt het heel anders en zal ik dus niet doen.
De gebruikelijke moeders met kinderwagens, de opaatjes en omaatjes en de groepjes mannen. Naast me zit een grootvader met kleindochter - een meisje van naar schatting vijf. Zij wil niet gaan lopen naar de moeders met de kinderwagens want: "dat zijn kleine kinderen en ik ben groot". Ze kijkt nieuwsgierig naar mijn handelingen van het schrijven en als ze vertrekt ziet ze me diep in de ogen met een zweem van vrouwelijke arrogantie die ons mannen moeten laten denken: "dat wordt me nog eens wat".
Nooit meer Amsterdam, nooit meer Nederland; nooit meer alles half om half. Hier zie ik mezelf oud worden - op een bankje in een plantsoen. Al verdwalend te genieten van meisjes van 2 tot 90. Met omaatjes en opaatjes die veel hebben meegemaakt. In Rusland hoef je geen bijzonder iemand te zijn geweest om te wonen in een huis met vele muren, vol behangen met verhalen die boeien.
De poes schijnt zich in het geheel niet te storen aan een keffend mormel. Gevoed door de oude dame die, toen ze aankwam, al direkt door de poes herkent werd en blijkbaar samen een afspraak hadden.
Twee jonge deernes spelen batminton. De poes verplaatst zich zodra ze haar maal heeft veroberd. Evenzo haar voedster. Een omaatje vertrekt in langzame tred.
Een zwangere vrouw komt naast me zitten. Ze kijkt naar die andere moeders met kinderwagens en ziet wat haar te wachten staat - vol verlangen zo te zien. Een kleine hummel kijkt me aan terwijl hij voorbij wordt gereden, niet wetend wat van mij te moeten denken,
De bloemen midden in het plantsoen staan er fleurig bij. Hier staat een vermogen, want bloemen zijn duur in Moskou. Typerend voor de mentatliteit hier dat zo'n plantsoen niet in een enkele nacht wordt leeggeroofd door al die mannen die iets hebben goed te maken. Een lekker stuk trekt voorbij - de borsten pront naar voren gestoken en wiegend met haar heupen. Een dame die blijkbaar iets aan te bieden heeft - een schril contrast met de vorige - doet alle bankjes aan waar dames zitten.
Het wordt langzaam stil hier. Etenstijd.
Kunst
Het is weer een mooi warme dag geworden, maar voor mij wil die niet op gang komen. Sergey en ik ga naar het Centrale Huis voor Kunstenaars. Eerst wandelen in de beeldentuin waar beeldhouwers driftig werken aan nieuwe beelden. We lopen door de gangen van de overdekte 'kunstmarkt' - vol met kitsch en schilderijen die beter maar niet gemaakt hadden kunnen worden. Bezoeken het CHK dat ook deze keer weer vol hangt met werken die er niet toe doen - een enkel schilderij uitgezonderd. In de hitte verdwijnt de dag.
Igor Niezevoij verblijdt ons met een bezoek. Neurotisch vrolijk en druk zoals altijd. Iskander zit vast in een file net buiten Moskou dus hebben we tijd om even naar het atelier van Igor te gaan om naar zijn nieuwe werken te kijken. Hij is er niet op vooruit gegaan - over zijn hoogtepunt heen. Het is middernacht als Iskander en Galka in de galerie arriveren voor onze afspraak van uren geleden. Als ze weg zijn kijk ik the film "Othello" uit - een verhaal dat niet bepaald opvrolijkt.
Cindarella
Natasja-Ballerina belt op. Wil weten wat voor plannen Sergey voor vandaag heeft. Sergey is er niet, want die is Irene aan het ophalen van het vliegveld. Ik leg dit uit waardoor het wel duidelijk wordt dat vanavond niet het geschikte moment is voor haar om langs te komen. Ik verhaal over mijn laatste ervaring in het plantsoen zojuist. Zuchtend van verlangen zegt ze dat ik zo romantisch ben. Of ik haar niet aan een geschikte Hollandse man kan helpen. "Die bestaan niet" zeg ik. "Die zijn niet romantisch genoeg voor haar. En als ze dat wel zijn beschikken niet over het kapitaal dat zij mee wil trouwen". Ik adviseer haar dat ze beter uit kan kijken naar een zuid-europese man. Dat daar het potentiaal aan mannen die zowel romantisch, cultureel ingesteld en rijk zijn, groter is. Ik zeg dat ik helemaal niet begrijp hoe het kan dat een mooie vrouw als zij, nog in een zeer aantrekkelijk leeftijdsgroep, het niet voor elkaar krijgt om de man te vinden die ze wil. Gekscherend vraag ik wat er met haar mis is. Zegt ze zelf ook niet te weten.
Ik weet het feitelijk wel. Zij wil als een cindarella zijn. Heeft naast haar vak van ballerina nooit geleerd de realiteit van het werkelijk leven zo te vormen dat men vrede kan hebben met alle ongemakken die het leven nu eenmaal met zich meebrengt. Die leeft als een kind in een droomwereld - wachtend op de prins die tot haar komen zal - mooi, edel en gallant, met een zak vol duiten aan het zadel - enkel en alleen om haar te behagen. Om haar fantasietjes in te vullen en door te kunnen dromen - zonder een verdere tegenprestatie anders dan een verleden van ballerina te zijn geweest, lief en mooi.
Natasja wenst me een goede reis en zegt me vele kussen te geven. Ik wens haar het allerbeste en kus haar telefonisch terug en groet tot ziens.
Irene
S'avonds komt Irene over uit Duitsland. Ze is er voor promotiemateriaal te vergaren voor een documentaire. Terwijl Sergey haar van het vliegveld aan het halen is maak ik eten klaar en prepareer de tafel in de galerie voor de ontvangst. Krasavin komt onverwachts langs. Ik bied hem Cognac aan die ik op mijn verjaardag heb gekregen - iets wat hij als pijproker zeer lijkt te waarderen. Ik laat hem meehelpen de saladeschotel in te richten. We zijn net klaar als Irene aankomt. Even later komen twee vrienden van Irene en "Tante Nadia" ook aan en zijn we klaar voor het maal.
Er wordt druk gepraat over de reden van Irene's bezoek deze keer. Ik speel voor tafelheer/ober voor het eten en drinken opdat Sergey zich op de gesprekken kan concentreren. Het bevalt Irene wel dat ze als een konigin wordt ontvangen - ruimschoots van Champagne te worden voorzien zonder een signaal hiervoor te hoeven geven.
Ik laat Irene, die de nodige ervaring heeft met televisie-documentaires over Rusland, mijn videofilm zien. Na het zien van de lange versie vraag ik haar wat ze er eerlijk van vindt. Ze betwijfeld of het geschikt is voor TV omdat het een specifiek onderwerp is dat meer als een "kunst-film" is uitgewerkt dan als typische televisie documentaire. Dat ik veel beter de film aan kan bieden aan het Amsterdams filmfestival - waar ze zelf vorig jaar een documentaire had lopen. Zeker als ik verder zou willen met dit werk het veel beter is om het op een festival te presenteren in verband met de contacten in de televisie- en documentaire- wereld. Ze vindt de film geloof ik wel verrassend. Heeft met veel aandacht deze bekeken en spreekt op een gegeven moment uit dat ik dus een concurrent van haar aan het worden ben. Goedaardig uitgesproken met wel degelijk een ondertoon van waarheid naar eigen vermoeden. Ik ontken ten stelligste dat ik een concurrent ben omdat mijn ambities op een heel ander vlak liggen dan de soort documentaires die zij maakt en ook nog eens mezelf vooralsnog zie als een beginner. Zij is erg aards met haar documentaires. Laat een selectief reaal beeld zien van het het leven in Rusland, terwijl ik juist een metafysisch beeld wil laten zien waarin juist een tegegestelde boodschap ligt - hoewel net zo selectief. Zij laat zien hoe moeilijk het leven wel niet is in Rusland - ik hoe mooi het leven daar kan zijn - ook voor de rus - als de kijk op het leven verlegd wordt naar de oorsprong en al het westers kapitaal denken c.q. geestelijke armoedigheid opzij wordt gezet.
Alle gasten in de galerie zijn weg - Irene gaat slapen. Ik ga nog voor een laatste maal een nachtelijke vertoeving in het plantsoen bezigen. Op een paar jongelui na is het er uitgestorven. De muziek die uit de wagen klinkt wordt helaas zacht gezet door de jongelui.
Een van mijn "speciale agenten" komt langs - wat te verwachten viel. Na een tijdje gepraat te hebben vraagt hij me geld voor een biertje te kopen. Ik heb enkel biljetten van 100. Geef hem er een en zeg alleen voor hemzelf te kopen en een enkele zak chips. Terugkomen zal hij niet meer, want hij weet dat ik morgenochtend vertrek en kiest voor de 100 roebel op straffe van het schaden van vertrouwen. Zijn maat is al terug naar Moldavië en de volgende keer dat ik hier weer ben zal hij er niet meer zijn dus is dit de laatste herinnering aan hem.
Zweven
Nu zit ik in het vliegtuig. Nog een paar minuten voor vertrek. Zin om te gaan heb ik deze keer absoluut niet!
Zwevend tussen de stad waar ik zou willen zijn, doch weg van ga en de stad waar ik op af steven, maar niet wil zijn. Verlangen naar de plaats waar ik alsmaar verder van raak is onzinnig en afkeer van de plaats waar ik onherroepelijk terecht zal komen niet productief. Dus concentreer ik me op de gedachte: Goh! wat heb ik zin om thuis te komen.
De Moskouwse projecten zijn te bezichtigen op (English and Russian):
www.xs4all.nl/~marcmarc/moscow/
Reacties op deze artikelen serie kunnen gezonden worden naar: 
Contact
