De Nederlandse kunstenaar & ontwerper Marc Marc verhaalt in deze rubriek zijn ervaringen met Moskou sinds 1989. Hij geeft zijn persoonlijke ervaringen en kijk op het leven in Moskou.
Gasten
Juli 2001
Presentatie III
Ik heb een gezicht vol creme en is Sergey net uit de douche als Solima al aan komt met een gast. Ze merkt op dat ze zich nooit had rerealiseerd dat wij ook nog zo een 'tweede leven' hebben - achter die gastheren zoals ze dat kent. Ze snapt niet dat ik als man aan een maskerbehandeling doe; "dat is toch niet voor mannen !?" "Waarom niet?" zeg ik haar. "De laatste twee dagen waren zwaar; veel mensen ontmoet, veel gedronken natuurlijk - want dat kan nu eenmaal niet anders met Russen - en weinig geslapen. Nu weer, over een enkel uur, een presentatie van de videofilm met naar verwachting veel gasten. Ik wil er wel een beetje fris uit zien en zonder hulpmiddelen zal dat niet zo eenvoudig zijn.
Veel mensen zijn komen opdagen bij deze presentatie. Meer dan in de gallerie passen. Deze keer herken ik Kittie wel. Ze omhelst me hartelijk en zegt: "toen ik je 12 jaar geleden zag vond ik je oud" (Kittie was to 17 of 18 jaar en ik 31). "Nu vindt ik je jong. Het lijkt wel of alleen ik ouder ben geworden". Wat natuurlijk ook zo is, want het betreft hier een aloud probleem van vrouwen dat zij hier treffend in een notedop verwoord.
Het publiek is tevreden. Men is vol complimenten over de videofilm. Behalve dan Krasavin, want die is beledigd dat hij er niet al tekenend op staat. Hij vindt het ook niet juist dat de amateurs onder de tekenaars er wel op staan. Solima is weer aardig op dreef. Praat in een moordend tempo en neemt het nodige aan drank in.
De zanger/musicus Stanislav die ik life op een feestje had opgenomen en verwerkt heb in de videofilm is ook komen kijken. Hij vindt de beelden die bij zijn twee songs zijn gemonteerd en zijn portret mooi gedaan. Hij nodigd me uit om eens bij hem op bezoek te komen en naar zijn muziek te luisteren.
Even een luchtje scheppen. Aan de straat staat een van de Oezbeekse arbeiders die dagelijks aan het werk zijn hiernaast. Met hem maak ik een praatje todat hij ineens de straat op gaat waar twee meisjes lopen met een man erachter aan. Ik begrijp niet wat er aan de hand is. Het lijkt of er onderhandeld wordt over de prijs.
Het is al ver over middernacht als ik ontsnap naar mijn plantsoen. Daar zijn een stuk of tien jongelui. De twee meisjes van de straat zijn er ook bij. Ze zien er droevig uit. Volgens mij worden ze gedwongen tot prostitutie en zijn ze nu even vrij en kunnen ze zich onder leeftijd genoten mengen. Ze zijn nog jong. Een van de jongens weet een kioskhouder nog te bewegen tot verkoop van bier, water, sap en een dozijn bekertjes zodat ik de hele meute kan trakteren. Een tijdje later komen Solima en Sergey er ook bij staan. Sergey weet me inmiddels wel te vinden. Om vier uur is het welletjes. Solima wordt in een taxi gezet, Alec verwijnt in het niets.
Zwerven
Nadat ik de gasten in de galerie goedenacht gewenst heb begeef ik me naar het plantsoen. Met een fles bier natuurlijk. In het park is het stil. Ik zet me neer op een bank waar voldoende licht valt met de bedoeling te schrijven. Mijn tabak heb ik achter gelaten in de galerie. Twee stoere jongens passeren. Aan hen vraag ik een sigaret. Na enig gepraat krijg ik een Dunhil. Schrijven wil ik wel, maar de hand doet niet wat ik vraag. Iedere letter moet geschreven worden als was het de eerste keer dat de hand de vorm maken moet. Ik geloof dat ik dronken ben en maar eens moet gaan slapen.
Ik zwerf door het nachtelijke Moskou. Bij nader inzien toch maar niet gaan slapen. Ik ben dolende. Op zoek naar gevaar, want erg agressief. Voor zover ik mensen tegenkom is alles erg vreedzaam. Vanwaar die plotselinge agressie? Zou het komen doordat ik eerder op de avond een alleraardigst meisje heb gezien dat oude liefdes - oude pijnen - op deed borrelen?
Met mijn laatste 50 roebel koop ik sigaretten en een broodje. De tegels op de stoep zijn aan het schuiven. Een zwerver vraagt me een sigaret. Hij krijgt er drie als hij een vuurtje voor me heeft. Aan een hoertje die langs de grote rondweg staat te wachten op een klant vraagt hij vuur. Ik loop en loop, maar niets lijkt te gebeuren.
Geen geld! Thuis steek ik 300 roebel bij me en zet mijn nachtelijke wandeling voort. Zal ik gaan biljarten in een obscuur cafe, niet ver hiervandaan? Ik strandt op een terras dat nog open is en drink een halve liter bier. Een man loopt opzichtig rond al pratend met een portofoon - ons te overtuigen van de veiligheid alhier. Dames en heren gaan naar boven om te plassen. Tafels om mij heen stromen leeg. De laatste heren pogen een dame mee te krijgen.
Zou er nog een trein komen die mij meevoeren wil naar een ander station? Een half uur op het bankje op het perron, maar geen trein. Zal ik een wagen aanhouden en mij naar Sjolkovskaya laten voeren? Al staand langs de weg komt het me zo voor dat ik nu echt slapen moet gaan.
Stanislav
Met Sergey en Svetlana ga ik een bezoek brengen aan Stanislav de zanger/musicus. Eerst naar een uiteinde van Moskou uitreizen met de metro waar Stanislav ons opwacht. Wonderwel ontmoeten we precies om vier uur Stanislav als we de metro uit komen. Wat een planning! Na een lange wandeling door de dicht beboste kleine straatjes, die de zo kenmerkend zijn voor de slaapsteden van Moskou, komen we aan bij zijn woning.
Stanislav heeft een indrukwekkende hoeveelheid platen op zijn naam staan. 29 tel ik er. Hij laat het een en ander horen. Zijn platen ouvre valt het best te omschrijven als rock, de ene keer hardrock dan meer klassiek of balladachtig gearrangeerd. Niet zo mijn voorkeur, maar zeker wel professioneel en bewondering afdwingend. Ik had eigelijk gehoopt nog meer van die liedjes te horen zoals hij ze had gezongen op het feest en die ik in de videofilm heb gemonteerd, maar dat blijken zijn eigen versies te zijn van gedichten die hij op zang heeft gecomponeerd en door anderen heeft laten uitvoeren. Een hele reeks van die cassettes (30) staan in zijn kast. Allemaal bekende Russische dichters. Het was de bedoeling dat die series gebruikt zouden worden in het onderwijs om de dichtkunst populairder te maken voor de kinderen op school, maar dat is niet van de grond gekomen. Wel zijn de cassettes uitgebracht, doch inmiddels niet meer te koop.
Lang wordt er gepraat. Stanislav praat vooral met Sergey over het probleem om zijn verdiensten in de muziek vandaag de dag ten gelden te maken. Hij beklaagd zich erover hoe weinig succes hij heeft gezien zijn reputatie van voorheen. Sergey, die altijd wel ideen heeft, doet hem er vervolgens een aantal van de hand.
Stanislav is verder onvermoeibaar in het laten horen van zijn muziek. Wij beginnen echter wel verzadigd te raken. We foceren enigzings een afscheid om te voorkomen dat we tot in de nacht naar zijn muziek moeten gaan luisteren. Hij zingt nog live met gitaar twee songs voor ons en ik mag daarna een van die cassettes uitzoeken waarop de gedichten op zang zijn gezet. Ik kies Anna Achmatova. Dat blijkt een dubbelcassette te zijn dus mooi meegenomen. Thuis gekomen zet ik een van die cassettes op. Valt tegen. Allemaal een beetje van hetzelfde. Muzikaal gezien althans en de zang is niet zo mooi als die ik van hem zelf gehoord had.
TV bezoek
Van een klein TV station komt een producer langs om naar de videofilm te kijken. Moeder en kind komen ook mee en even later komt Marina, die de producer had ingelicht, en nog een contact van Marina. Na het zien van de korte versie zegt de producer dat het niet geschikt is voor haar zender. Ze vindt het te pornografisch - een term die de Russen voor alles wat bloot is al snel gebruiken en moet derhalve minder zwaar worden genomen als bij ons. Na het zien van de lange versie draait ze bij omdat ze de context beter begrijpt en het verhaal en de sfeer waarin voor haar belangrijk zijn. Aardig om te horen, want het gaat hier om een representant van een ander publiek dan dat de drie presentaties had bijgewoond.
Boulevard
Op straat lijkt de stad uitgestorven. Een vreemd gezicht: die brede straten met hun grote gebouwen waar niemand is te zien dan slechts een enkele rijdende wagen. Aangekomen bij de wandelboulevard stikt het ineens van de mensen. De voorstelling van het theater even verderop is net afgelopen - alle bezoekers keren via de boulevard terug naar de metro of mengen zich tussen het reeds zittende publiek op een van de velen bankjes. Het stuk boulevard, onderdeel van de boulevardring, bij het metrostation Toergenevskaja is een populair deel voor te flaneren met vrienden, vriendinnen en/of geliefde bier te drinken of iemand te versieren.
Sergey en ik zijn via de boulevard op weg naar het oude centrum om daar een optie voor een galerie te bekijken. Het is een oud huis op een binnenplaats waar alles er vervallen uit ziet, maar wel in het oude centrum en dus een toekomstige toplocatie voor een galerie. Sergey denkt ver vooruit.
Baard & Realiteit
Ik heb bezoek gekregen van een van de zogenaamde speciale agenten. Hij liet me schrikken door wel heel plotseling tevoorschijn te komen terwijl ik in gedachten verzonken op de bank in het plantsoen zat. Na wat met hem gepraat te hebben stuur ik hem naar de kiosk om bier te halen en roep hem na dat hij ook chips moet meenemen. De 'agent' is getemd. Evenals zijn maat, die er nu niet bij is. Hij komt terug met het bier en twee wel hele grote zakken chips. Andermans geld uitgeven is eenvoudig. Ik controleer nadrukkelijk het wisselgeld, want volgens mij had z'n maat me de vorige keer dat ik tracteerde belazerd.
Of ik muzelman ben vraagt hij (zo noemen de Russen Moslims). Ik vraag hem of hij dat zich afvraagt omdat ik een baard heb. Dit is het geval. Ik antwoordt dat je geen Moslim hoeft te zijn om een baard te dragen. Hij wrijft over zijn glad geschoren gezicht en zegt: "Ja maar de meisjes houden niet van een baard" Onzin zeg ik hem. Er zijn er die er van houden en er zijn er die er niet van houden. Van die propandagistische reclames van scheerspullenfabrikanten moet hij zich niets van aantrekken. Hij en zijn maat vragen me altijd weer de oren van mijn hoofd. Soms verdacht slimme vragen voor ogenschijnlijk niet al te slimme jongens. De hamvraag deze keer: wat de realiteit is. Mijn antwoord net zo simpel-abstract als de vraag: de realiteit is datgeen wat je ervaart als zodanig. Hij lijkt tevreden te zijn met dit antwoord. Zijn maat bevindt zich in een discotheek, ergens in de buurt en hij poogt me te verleiden om daar met hem ook naar toe te gaan. Als de chips en cola op zijn en ik uitgelegd heb waarom ik geen interesse heb om naar de discotheek te gaan groet hij mij en gaat zijn geluk een bank verderop uit proberen.
De Moskouwse projecten zijn te bezichtigen op (English and Russian):
www.xs4all.nl/~marcmarc/moscow/
Reacties op deze artikelen serie kunnen gezonden worden naar: 
Contact
