De Nederlandse kunstenaar & ontwerper Marc Marc verhaalt in deze rubriek zijn ervaringen met Moskou sinds 1989. Hij geeft zijn persoonlijke kijk op het Moskouwse leven.
Ultra Slim
Moscow February 2001
Expositie
Een opening van een tentoonstelling in het Centrale Huis voor Kunstenaars (CHK). Drie kunstenaressen hebben een zaal ingericht met een collectief concept.
Hun werk is voor Moskouse begrippen gedurft te noemen; erg wild en slordig. Niet erg talentvol, maar door het karakter van het geheel een gebeuren dat opspraak maakt.
De uitnodiging bestaat uit uit een envelop met daarin een 'ultra-slim' maandverband waarop een tekst voor de genodigde staat. Voor wie het niet weet: maandverband en tampons zijn hier in Rusland nog steeds een taboe, ondanks de vele reclames op de televisie. Men kan zich dus voorstellen dat bij het eerste zien van de uitnodiging reeds de nodige gêne opspeeld. Hiermee is de zaak nog niet af, want bij de ingang van het museum wacht een omaatje, bijgestaan door een stoere bewaker in vol-uniform, om de entreebewijzen te controleren. Als zij de envelop ziet weet ze al voldoende. Met een misprijzende blik geeft ze permissie tot het betreden van het kunstpaleis.
Entree
Mijn gezelschap bevindt zich reeds in de expositiezaal als ik mijn los maak van de kunstenares in een andere zaal waar ik ben blijven steken.
Bij het willen betreden van de zaal stuit ik op een stoer typ dat mijn uitnodiging moet controleren. Zonder uitnodiging mag ik de zaal niet in en hij maakt zich breder dan hij al van nature is.
Paradox: ik heb een uitnodiging, maar deze bevindt zich in de zaal waar ik niet in mag om het op te pikken, want ik heb volgens de waarneming van de bewaker geen uitnodiging. Ondanks dat de oplossing erg simpel is; even de ogen sluiten om mij in gelegeheid te stellen om de uitnodiging te halen, blijft hij ongevoelig voor deze wens. Hij zegt: dat als de zaak er zo voor staat niet hij fout is, maar ik en mijn vriend. Volmondig geef ik hem gelijk, biedt mijn excuses aan en benadruk dat ik hem ook niets verwijt, maar slechts vraag mij te willen helpen bij het oplossen van dit probleem. Dit helpt! Ik zoek Eduard op en vraag hem even zijn uitnodiging aan mij te lenen. Even later ben ik met permissie in de zaal en geef hem zijn uitnodiging terug ten behoeven van het volgende gebruik.
Camera's
Het is druk in de zaal. Vooral met televisie camera's en fotografen die druk in de weer zijn alles vast te leggen. Niet zozeer de kunstwerken, maar meer de genodigde. Ik heb helemaal geen zin om voor al die camera's als requisiet te dienen zoals altijd weer het geval is bij dit soort gelegenheden. En omdat het hier om een soort avantgarde gebeuren gaat besluit ik ze te pesten door op het moment dat de camera op mij is ingesteld van positie te wijzigen. Een fotograaf blijft hardnekkig op mij jagen, maar haalt steeds bakzeil.
Verband
De drie kunstenaressen nemen plaats op een genaecologenstoel om een openingstoespraak te houden. Alle camera's zijn nu op hen gericht. Hun openingstoespraak doet erg onvoorbereid aan. Niet zo'n slimme zet, want zal door veel mensen gezien worden op de televisie.
Het maandverband blijkt ook een lot te zijn waarmee een kunstwerk als hoofdprijs wordt verloot en een groot aantal troostprijzen bestaande uit een condoom. Niet iedereen die recht heeft op een troostprijs staat te springen om deze in onvangst te nemen onder het oog van de camera.
Kunst
De kunst die de kunstenaressen te bieden hebben op deze expositie is eigelijk niet de moeite waard, maar het feit dat in het Centrale Huis voor Kunstenaars dit soort wild en modern ogend werk hangt is toch van groot belang voor de culturele ontwikkeling van deze stad. Ondanks dat het allemaal met geld gekocht is om te mogen presenteren. En die 'grap' met dat maandverband had ik graag zelf bedacht.
De kunstenaressen zitten met een gezelschap van dertig man in de exclusieve bar van het CHK, een ruimte die vroeger tot het normale restaurant/buffet behoorde. Een 'officiantka' neemt op wat we willen drinken en vervolgens druppelen deze bestellingen binnen op de tafels. Aan de andere zijde wordt reeds en toost uitgebracht terwijl de onze nog niets heeft om mee te doen. En we zijn toch al zeker een kwartier verder sinds de opnamen van de bestelling. Gezien de prijzen van de drankjes (fl 7,-) een bijzonder lullige bediening. Oh zo typisch voor de Moskouwse bars. Alles op kosten van de bemiddelde zakenmannen die twee van de drie kunstenaressen rijk zijn. Ik kom te weten dat deze rijkaards alles hebben gefinanciërd, incluis de kosten voor het verleiden van de televisieploegen en de schrijvende pers. Moet een dure aangelegenheid zijn geweest, maar we weten inmiddels allemaal dat zakenmensen hier over de rug van de werkenden zwemmen in het geld en voor hen zijn het dus slechts apenootjes. Wel jammer dat al die fantastische kunstenaars hier, die niet rijk zijn, niet aan de bak meer komen in het CHK.
Club Petrovich
Na de borrel gaan we met ons allen naar de club/restaurant Petrovich, in het oude centrum van Moskou. Ook een gelegenheid bedoeld voor de nieuwe rijken. Petrovich, dit moet gezegd worden, heeft grote klasse! Dit in tegenstelling tot de meeste elite clubs, bars of restaurants hier, die opgebouwd zijn uit wansmakelijkheid - bij elkaar gekochte patserigheid, slechte bediening (ongeinteresseerd) en een prijs-prestatie verhouding van de keuken die om te huilen is.
Nee! Petrovich is niets van dit. De inrichting is zeer smaakvol vorm gegeven door een kunstenaar met een sterk en consistent conceptueel vermogen. Het is er niet enkel sjiek. Ook gezellig en artistiek!
Bediening
Drie obers, twee koks en een tafelmanager zijn de hele avond in de weer - enkel en alleen om onze lange tafel met zo'n 35 gasten te bedienen. De obers en koks zijn zeer vriendeljk en doen er alles aan om ons tevreden te stellen. De manager loopt continue rond om te zien waar haar medewerkers 'falen' en corrigeert hen met zachte hand.
Een onderdeel van het concept in Petrovich is dat niet alleen het interieur internationaal. Ook de bediening bestaat uit alle kleuren die de rassen in de wereld rijk zijn. Een hele mooie en zeer donkere jongen behoort ook tot onze bediening. Een bijzonderheid in Moskou waar weliswaar uit alle Sjovets mensen leven, maar toch niet echt sprake is van een multi-raciale samenstelling, laat staan negers een normaal verschijnsel zijn zoals bijvoorbeeld in Amsterdam.
In Petrovich zijn we allemaal heel snel voorzien van een drankje zodat we gezamelijk kunnen deel nemen aan een toost. De tafel is lang. Te lang! Ik zit opnieuw helemaal aan het andere einde en heb dus nauwelijks contact met de kunstenaressen. Niet zo erg, want naast me zit de ontwerper van club Petrovich en hij is zeer onderhoudend met het verhalen over de inrichting van de club.
De tafel stroomt vol met salades die er allemaal overheerlijk uitzien en naar zo blijkt ook als zodanig smaken. Na een uur getafeld te hebben met de salades blijkt er nog een warm maal te volgen. Ik hoef niet, want van die salades kan ik niet genoeg krijgen. Om te voorkomen dat de obers alles aan salade wegnemen verzamel ik het nodige om me heen om de avond verder mee door te komen.
Toch Bah!
Al met al allemaal heel gezellig en met rijkelijke klasse, maar toch is het voor mij niet hetgeen waar ik de meeste interesse in heb. Ik ken dit gedoe, vol van pretentie en maskerade, al van jongs af aan. Als zoon uit een kustenaarsfamilie waarvan moeders nogal bourgois was aangelegd heb ik al teveel van die opsmuk gezien bij openingen en partijtjes. Het voegt niets toe aan hetgeen waar het werkelijk om gaat. Sterker nog: het doet afbreuk aan de essentie van het samen zijn naar aanleiding van de kunst! Teveel etiquettes die men moet volgen en aldus beperkingen opleggen in de werkelijke sociale uitwisseling en expressie. Met z'n allen een beetje sjiek zitten te doen. Bah!
De Moskouwse projecten zijn te bezichtigen op (English and Russian):
www.xs4all.nl/~marcmarc/moscow/
Reacties op deze artikelen serie kunnen gezonden worden naar: 
Contact
